ورق ضد سایش چیست
ورق فولادی پرکربن که عناصری مانند نیکل،کروم و منگنز را در ترکیب خود داشته و یکی از انواع ورق سیاه محسوب میشود به نام ورق ضدسایش (AR) یا هاردوکس در بازار عرضه و تولید میشود. جهت افزایش سختی این محصول پس از تولید به وسیله ی نورد بر روی عملیات حرارتی و مکانیکی انجام شده که این امر سبب افزایش سختی آن نیز میشود.
تولید ورق ضد سایش
تولید این ورق توسط نورد گرم انجام شده که دو غلتک در جهت مخلاف فعالیت کرده و نتیجه ی آن طول محصول افزایش پیدا کرده و ضخامت آن نیز کم میشود. فرآیند تولید در دمای بالا در حدود 926 درجه سانتی گراد انجام میشود که حرارت بالا باعث شده کیفیت این محصول در مقایسه با نورد سرد کم تر شود. این ورق تحت عملیاتی مانند عملیات مکانیکی، سرعت بالای سرمایش بعد از نورد، افزایش درصد کربن قرار گرفته و نتیجه ی آن مقاومت و استحکام بالا در برابر سایش و اکسیداسیون می باشد.
انواع ورق ضد سایش
• هاردوکس
روش تولیدی این نوع نورد سرد بوده که در مقایسه با دیگر انواع از استحکامت بالاتری برخوردار می باشد، سختی هاردوکس در حدود 400،450،550 و 600 بریل و بالاتر بوده اما جهت استفاده در پروژه های ساختمان پیشنهاد نمیشود. این ورق ضد سایش در ضخامت بیش از 5 میلیمتر تولید شده که در دماهای پایین نیز از مقاومت بالایی برخوردار می باشد.
• دورستات
قابلیت جوشکاری و ماشین کاری از ویژگی های منحصر به فرد این گرید بوده که سختی آن در حدود 400 الی 600 برینل می باشد.
• دیلیدور
این نوع گرید به سه دسته تقسیم میشوند که با حروف C،L و V مشخص شده که بیشترین کربن را نوع C و کمترین کربن را نوع V داشته است.
• ولدوکس
این ورق جوش پذیری بالایی داشته و همچنین عناصر آلیاژی کمتر بوده است، این ورق در ضخامت های 4 الی 1400 میلیمتری عرضه میگردد.
• کرسابرو
عناصر آلیاژی این ورق ضد سایش کروم، مولیبدن و تیتانیوم بوده که قابلیت جوش پذیری و شکل پذیری بالای را ایجاد مینماید. خاصیت ضد سایش بودن این نوع گرید 50درصد از سایر گرید ها بیشتر می باشد.
• راک استار
یکی از رایج ترین ورق ضدسایش بوده که سختی برابر با 400 بریل دارد. این نوع در ضخامت های 6 الی 75 میلیمتر تولید شده که به دلیل میزان کربن کم در ساختار آن چقرمگی بالایی دارد.
ترکیب شیمایی انواع ورق ضد سایش هاردوکس
ورق هاردوکس 400 : این ورق ضد سایش از 0.3 درصد کربن،0.7 درصد سیلیسیم ، 1.6 درصد منگنز، 0.5 الی 2.4 درصد کروم ، 0.6 درصد مولیبدن، 1.5 درصد نیکل و مقدار اندکی از فسفر ، گوگرد و بور تشکیل شده است.
ورق هاردوکس 450 : 0.26درصد کربن، 0.7 سیلیسیم، 1.6 منگنز، 1.4 درصد کروم، 0.6 درصد مولیبدن، 1.5 درصد نیکل و دیگر عناصری مانند فسفر،گوگرد و بور نیز می باشد.
ورق هاردوکس 500 : ترکیب شیمیایی این نوع نیز به صورت وجود 0.3 درصد کربن، 0.7 درصد سیلیسیم، 1.6 درصد منگنز، 1.5 درصد کروم، 0.6 درصد مولیبدن، 1.5 درصد نیکل و مانند دیگر دارای عناصر فسفر،گوگرد و بور می باشد.
کاربرد ورق ضد سایش
به دلیل استقامت بالا از این ورق در صنایع گسترده ای استفاده میشود.
• صنایع معدنی
• ساختمان سازی
• خودروسازی
• تولید تجهیزات استخراج معادن و حفاری
• ساخت و تولدی دستگاه های خرکننده سنگ
• ساخت ماشین آلات کشاورزی
• تولید سیمان
• ساخت نوار نقاله و تیغه برش
انتخاب ورق ضد سایش
سایش ها در چهار دسته تقسیم بندی میشوند که با توجه به آن باید نوع ورق ضدسایش انتخاب شود.
مواد ساینده : سنگ، ماسه،خاک ، سیلیس سبب سایش سطح میشوند
مواد تحت سایش : موادی که با مواد ساینده درگیر بوده و ذرات سطحیشان ساییده میشود
مواد میانی : موادی که تقریبا جدا نشدنی می باشند مانند آب،روغن،هوا،اسید و ... بین دو جزء ساینده و تحت سایش قرار میگیرد.
عوامل محیطی : درصد رطوبت ، دما و نمک جزء این عوامل می باشند.
ویژگی های ورق ضد سایش
سختی بالا : عمر مفید این محصول در حدود 50 الی 80 درصد در مقایسه با دیگر ورق های فولادی بیشتر می باشد.
چقرمگی : هنگامی که چقرمگی یک محصول بالا باشد بدین معنی است که به راحتی نمیتوان آن را تغییر شکل داد و ورق ضد سایش به دلیل وجود سولفور و فسفر در آلیاژ آن جزء محصولاتی با چقرمگی بالا می باشد که مقاومت آن را نیز افزایش میدهد.
قابلیت ماشین کاری : قابلیت ماشین کاری در این محصول بالا بوده و در برابر برش، خمکاری و جوشکاری عملکرد خوبی را از خود نشان میدهد.
مقاومت بالا در برابر خوردگی : یکی از معایب بزرگ این محصول ضعف ان در برابر مواد خوردنده می باشد که پینهاد میشود از آن در محیط های تهاجمی استفاده نشود و یا از عملیاتی مانند گالوانیزاسیون استفاده شود.
وزن پایین : وزن بار مرده در ساختمان سازی از اهمتی بالایی برخوردار بوده و هرچه این وزن کمتر باشد در هنگام زلزله تلفات آن نیز کاهش میابد.